Khi bắt đầu tiếp nhận một khu vườn, ai rồi cũng có những băn khoăn như:
- Mình nên làm gì đầu tiên.
- Nhà làm ở đâu nhỉ.
- Vườn nên được thiết kế quy hoạch ra sao.
- Và câu hỏi lớn nhất: nên trồng những cây gì, trồng ra sao trên mảnh đất này.
Xanhshop thực sự không biết nhiều về trồng trọt, nhưng theo quan sát nhiều bác nông dân theo lối vườn rừng, thì lúc bắt đầu với một mảnh vườn các bạn có thể:
- Đầu tiên là đừng làm gì cả, cho bản thân và gia đình khoảng 1-2 năm quan sát khu vườn, dân cư địa phương, hiểu được thổ nhưỡng, tập tục nơi đây rồi quyết định làm nhà, đào ao, trồng cây …. Hiểu rồi mới làm, để có thể hòa mình nhẹ nhàng vào khu vườn cũng như cộng đồng.
- Nếu trong lúc quan sát ấy, hoặc mảnh đất trống trơn thì có thể bắt đầu trồng cây che phủ đất, hay mọi người gọi đó là cây tiên phong. Những cây mà ít tốn nguồn lực gieo trồng, chăm sóc, sinh trưởng nhanh, sinh khối nhiều. Một mảnh đất trống thì sẽ rất tốn nguồn lực để trồng lương thực, hay cây lâu năm, vậy nên hãy trồng nhiều cây tiên phong, trả lại một nền đất màu mỡ, nhiều bóng mát, rồi sau đó làm gì thì làm.
Cây tiên phong sẽ tùy vào mỗi vùng đất, nên bạn chỉ cần quan sát cây dại quanh vườn, hỏi người địa phương để rõ hơn nhé. Ở đây Xanhshop cực kì thích cây chuối, chúng thích hợp với mọi “địa lý”, và luôn khoe khoang cây này khắp mọi nơi. Hãy chọn chuối làm cây tiên phong, hãy trồng chuối phủ khắp đất trống. Và sau đây là lý do:
1.Bể nước:


Bác nông dân Vườn Mai bảo: con nhìn gốc chuối rồi tưởng tượng nhé, rễ chuối thì to như mũi khoan 10, đâm sâu 2-3m, và đâm lan đường kính cũng cỡ đó, một bụi chuối có hàng chục gốc như thế. Khi rễ cây hoai mục, nó sẽ như 1 đường ống dẫn, nước mưa rơi xuống đi theo ống đó ngấm vào lòng đất (rễ cây như những mao dẫn nước), rồi khi mình chặt thân chuối xuống lượng rễ này phân rã cũng sẽ có một lượng nước cho đất, lúc ấy có phải mỗi bụi chuối là một cái bể nước ngầm không. Mà chuối lại mọc rất nhanh, dễ trồng, dễ sống, chỉ mất độ một năm là có thể phủ xanh đất rồi.
Nếu có chút vốn thì có thể trồng hàng loạt, nhưng hay nhất là cứ kiếm giống chuối mọc từ củ từ cây mẹ, mỗi năm nó nảy cây con rồi cứ thế trồng lan khắp vườn. Như vậy cây khỏe, ít bệnh, mà chúng ta cũng đỡ áp lực nhân công và tiền bạc, mọi thứ cứ làm từ từ theo nhịp của bản thân. Hoặc là chỉ cần kiếm hạt chuối hột, cứ trời mưa là đi vãi hạt nếu đất bằng, còn cuốc lỗ trỉa nếu đất dốc.
Sau đó, tầm 1 năm chuối lớn, nếu muốn trồng thêm cây lâu năm, thì cứ đào lỗ quanh gốc chuối mà trồng, gốc chuối này cứ như bình nước dự trữ, lẫn che mát cho cái cây ấy, có khi cả mùa hè cũng không cần tưới.
Đoạn clip bên cạnh là một gốc cây đu đủ 1 năm tuổi chết, tại đó đất sụp xuống đôi chút, và nếu cho vòi nước xả liên tục vào đây, bạn sẽ nghe thấy tiếng đất nuốt từng ngụm nước rất chắc, rất nhanh chóng. Mặc dù toàn bề mặt đất ấy là sau một cơn mưa lớn, mặt đất gần như ngậm đầy nước.
Chỉ đơn giản một gốc cây nhỏ chết đi, đã tạo nhiều rãnh ngầm, dẫn nước đi sâu vào lòng đất, vậy nên đừng xem thường những cây chuối, đu đủ, ngọn cỏ …. Đối với đất, mọi cây đều quan trọng, hãy trả chúng lại cho đất.
2. Sinh khối khủng:
Nếu so bất kì cây gì với cây chuối về khối lượng “xác thực vật” thu được sau 1 năm có lẽ không cây nào đọ nổi 😀 . Từ lá, thân, rễ, quả của chuối, phần nào cũng nhiều sinh khối. Và chắc các bạn biết sinh khối trả lại cho đất quan trọng thế nào, đúng không?
Một ví dụ của Vườn Mai:
Đất khô 2017. Khi bắt đầu với miếng đất trống trọc, bãi thả trâu bò của cả làng, chị em chúng tôi đã chỉ làm mỗi việc trồng chuối, cách 5m trồng 1 cây. Đất cứng đến độ muốn trồng, các anh thanh niên dùng cuốc chim, con gái thì dùng xà beng thả cho vỡ đất ra rồi dùng cái chén bể khoét thành hố trồng chuối.
Sau 3 năm, cùng thời điểm tháng 3, độ ẩm đất khác hẳn. Chuối có tán rồi thì trồng cây lâm nghiệp dưới tán. Rau ăn được cũng tự mọc dưới tán. Chim sóc về ăn chuối mang theo nhiều loại hạt giống khác nữa. Cây tự tái sinh nhiều vô kể, toàn những cây không biết tên và trong đó còn có cả gỗ quý. Cây chuối quả thực tạo nền rất tốt cho nhiều cây khác vươn lên.
Bí quyết chỉ là: trồng cây phủ đất, mà chuối là cây tiên phong lý tưởng: dễ sống, SINH KHỐI KHỦNG.
Càng làm càng thấy cụ Fu không nói gì sai hết


Sông-hồ-ao-giếng-kênh-rạch v.v không phải là nguồn nước. Đó chỉ là nơi mà nước tụ về. Nước đến từ trời, rồi nước thấm vào lòng đất, được giữ lại đó nhờ thảm thực vật.
Hạn hán tức là Thu (nước) không đủ bù Chi. Trồng cây để đến lúc nào đó Thu sẽ đủ bù Chi, rồi sẽ Thu nhiều hơn Chi.
3. Nguồn thực phẩm vô tận:
Bạn sẽ luôn tự hỏi:
- Về vườn tiền đâu để sống.
- Về vườn biết ăn gì.
Chuối và các sản phẩm của chuối sẽ trả lời hai câu hỏi ấy đơn giản và nhanh chóng nhất. Bởi:
- Đặc tính nổi bật của cây tiên phong: dễ trồng, sinh trưởng nhanh, mau thu hoạch.
- Thu hoạch đơn giản. Gì chứ làm vườn rừng khâu thu hoạch sẽ khá vất vả nếu bạn trồng rau màu, hay cây lương thực ngắn ngày 😀
- Bạn có thể trồng: chuối xiêm, chuối sáp, chuối già, chuối hột …thật đa dạng chuối, chỉ 1 năm sau là có ăn, có dư để bán lấy đồng ra đồng vào. Chuối có thể tạo thu nhập nhanh chóng mà không quá cực công.
- Còn riêng về việc cung cấp thực phẩm cho gia đình, thì Xanhshop có thể kể 1000 món với chuối:
- Hoa chuối: ăn gỏi, xào, nấu canh chua, muối chua, bông chuối non chiên,
- Trái chuối xanh: nấu canh, kho, ăn ghém, đập bẹp nướng. Chuối xanh còn là tinh bột, bạn có thể nấu ăn thay cơm nữa cơ ạ, nếu như ngày ấy chán cơm 😀
- Trái chuối chín: ăn trái, phơi sấy, làm bánh, lên men làm nước trái cây, làm dấm, ủ enzyme tẩy rửa, làm mật chuối để gia đình dùng thay đường.
Nhưng, trước đó bạn cũng nên hỏi bản thân:
- Bao nhiêu tiền thì vừa đủ. Nếu nhiều quá, có khi chuối không giải quyết được đâu.
- Ăn uống theo vườn thì vui, hay bản thân có nhiều mong cầu khác. Chừng nào mong cầu của bạn hòa hợp được khả năng của vườn, thì ai cũng ổn.
PS: Nông dân Vườn Mai còn làm được cả bầu ươm cây giống từ vỏ thân cây chuối. Đến khi trồng cứ thế cho cả bầu ươm xuống đất, nhanh, gọn, lẹ và không xả rác. Trồng một cái cây không hi sinh, hay đánh đổi một bao nilon nào.


Với những điều đã liệt kê phía trên, bạn có đồng ý với Xanhshop: diệu kì cây chuối 😀 . Thực ra cây nào cũng diệu kì cả, nhưng chuối dường như dễ trồng, dễ sống mà lại ít chi phí nhất, vậy nên chuối xứng đáng là cây tiên phong trong khu vườn, bạn nhỉ.
Tuyệt vời, cám ơn các bạn
E rất thích kiến thức từ bài viết này.
Đọc bài nghe nó đã gì đâu á. Dễ hiểu và bị thuyết phục quá!
Cho em hỏi ủ làm nước rửa là như thế nào a?